Hoe staat het ervoor? Februari 2021

Coalitievorming en programma

Ouderenbeleid en het nieuwe college van Boxtel

Sinds een paar dagen is naast de samenstelling van het nieuwe college van B&W ook het coalitieakkoord bekend en terug te vinden op de website van de gemeente.

Tijdens de (in)formatieperiode hebben wij voor het onderwerp seniorenbeleid een bijdrage mogen leveren aan dit akkoord. Hieronder geven we de hoofdpunten weer van onze bijdrage aan het coalitieakkoord. We hebben aangegeven dat o Het vaststellen van een beleidsvisie op basis van onze beleidsnotitie ‘Samen Ouder Worden in Boxtel’ (SOWiB) noodzakelijk is. Er moet een gemeentelijk referentiedocument komen voor het toekomstige ouderenbeleid.

De woon(zorg)visie moet ontwikkeld worden en heeft een duidelijke onderbouwing nodig op basis van demografische, woningmarkt- en zorgvraagontwikkelingen. Dit is noodzakelijk, omdat de vergrijzing zeer snel gaat in Boxtel. Het landelijke programma ‘Langer Thuis’ en de ‘Taskforce Wonen en zorg’ moeten hierbij leidend zijn. Dit betekent o.a. dat de zorg voor geschikte woningen, zo nodig met zorg- en ondersteuningsbehoeften voor alle doelgroepen, ruime aandacht moet krijgen. Mogelijkheden zijn o.a. bestaande woningen transformeren tot nieuwe wooneenheden en de doorstroming van grote naar kleinere woningen bevorderen.
Meewerkend Boxtel kan putten uit een zeer grote expertise en inzet van ouderen in de derde levensfase, waardoor de maatschappelijke inbreng en betrokkenheid van de burgers vergroot wordt en extra capaciteit beschikbaar komt.
Het nodig is om de vitaliteit van ouderen te verbeteren o.a. door sport-, wandel-, en ontmoetingsmogelijkheden te verruimen, maar ook door aanpassingen van fiets- en wandelpaden/trottoirs.
Een start moet gemaakt worden met de uitbreiding van programma’s voor leefstijlverbetering en valpreventie o.a. door een betere samenwerking van hulpverleners (artsen, praktijkondersteuners, verpleegkundigen).
Ten behoeve van de mantelzorg moet de draaglast verlicht worden en zij moet goed vindbaar zijn.

Er moet een duidelijke regievoering op de maatschappelijke en zorgdienstverleners tot stand komen (o.a. Contour de Twern).

Inmiddels hebben we begrepen dat het nieuwe college onze plannen heeft overgenomen. We worden actief betrokken bij de uitvoering van deze plannen. We gaan in op de uitnodiging van het nieuwe college om mee te helpen deze voorstellen te realiseren. Het college heeft de portefeuille Ouderbeleid expliciet benoemd. De wethouder krijgt naast het ouderenbeleid ook de verantwoordelijkheid voor Volkshuisvesting. Daardoor kan het college gemakkelijker sturen op Wonen en Zorg.

Woon(zorg)visie nader bekeken

Het begrip Woon(zorg)visie uit de Taskforce Wonen en Zorg behoeft een nadere duiding omdat het een strategische uitwerking is van de resultaten uit de Woon(zorg)analyse. In de visie zijn de ambities geformuleerd en keuze gemaakt voor de aanpak van de woon(zorg)opgaven voor de komende bestuursperiode en nog lang daarna. Tot nu toe zijn er in Boxtel geen serieuze stappen gezet om een woon(zorg)visie te ontwikkelen.

De woon(zorg)analyse is een document, waarin -op basis van onderzoek- de huidige en gewenste situatie met betrekking tot wonen, zorg, welzijn en leefbaarheid beschreven is, zowel kwalitatief als kwantitatief.

De woon(zorg)visie omvat o.a.

Een overzicht van de woonbehoeften
Een overzicht van de doelgroepen met een woon(zorg)behoefte
Een overzicht van het plaatselijke aanbod van woonvormen
Een overzicht van het plaatselijke aanbod van zorg en ondersteuning
Inzicht in de leefbaarheid van Boxtel/Liempde/Lennisheuvel/Esch
Inzicht in de behoefte aan woningaanpassingen in het kader van Langer Thuis
De formulering van een uitvoeringsplan van de woning(zorg)behoeften
Een overzicht van de betrokken woon- en zorgpartners
Communicatie: hoe communiceren we strategisch met de inwoners om de behoeften en mogelijkheden goed in beeld te krijgen en hen betrokken te houden

Houdbaarheid van de ouderenzorg

Vanuit Samen Ouder Worden in Boxtel maken wij ons sterk voor een goede oude dag in Boxtel. De vergrijzing neemt sterk toe en het aantal 80-plussers gaat verdubbelen. Het gevolg is dat de zorgbehoefte van ouderen toeneemt en de houdbaarheid van de zorg onder druk komt te staan. De Coronacrisis heeft laten zien wat er kan gebeuren. De dreiging dat er onvoldoende plaatsen op de IC-afdeling van de ziekenhuizen zijn en dat er onvoldoende mensen zijn die zorg kunnen verlenen, heeft geleid tot moeilijke maatregelen. Dit staat ons ook te wachten in de ouderenzorg.

Er zal een tekort aan plaatsen ontstaan en er zijn te weinig mensen die zorg kunnen verlenen.

Tegelijkertijd zal de mantelzorg afnemen door het afnemende aantal beschikbare mantelzorgers. En… eenzaamheid slaat toe. Bij ongewijzigd beleid stijgen de zorgkosten zodanig dat de zorg een beroep moet doen op het geld dat nodig is voor bv wegen of scholen.

De overheid zoekt wegen om de zorg voor ouderen voor de toekomst ‘betaalbaar’ te houden. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid heeft met betrekking tot deze problematiek in vergelijkbare landen onderzoek gedaan.

De conclusie daarvan is duidelijk: De garantie voor de houdbaarheid van de ouderenzorg bestaat niet. We moeten met elkaar zoeken naar een balans tussen kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid. Dit vraagt een dialoog met álle betrokken partijen. Het Ministerie van VWS wil dat wij met elkaar in gesprek gaan over wat nodig is om gezond en goed oud te worden. De beperkingen van ons zorgstelsel maken dat wij anders moeten gaan denken; dus ook over wonen, vervoer, sociale zekerheid en de leefomgeving. Dit betekent: met elkaar in gesprek gaan over wat wij als ouderen mogen verwachten aan ondersteuning en zorg. En óók over de vraag wat wij zelf kunnen en wat mag de gemeenschap van ouderen verwachten.

Overwegingen bij de houdbaarheid van de ouderenzorg m.b.t. de inzet van middelen, mensen en het verschuiven van professionele zorg naar zelfzorg:

De vraag naar zorg gaat toenemen en de zorg wordt steeds duurder.
Systemen, zoals de WLZ en WMO komen onder grote druk te staan.
De aansturing hiervan ligt bij de centrale overheid, waarop we tot nu toe weinig invloed kunnen uitoefenen.
Binnen Boxtel moeten we de mogelijkheden verder onderzoeken en zo nodig optimaliseren.

Wat kunnen wij in Boxtel zelf doen?

Wij kunnen:

als vitale ouderen meer eigen verantwoordelijkheid nemen door een goede leefstijl en geld opzij te leggen voor de zorg
ons voorbereiden op een mogelijk kwetsbare levensfase.
op tijd omzien naar een andere woning of woonvorm.
zorgen voor goede contacten, mee blijven doen en onze kwaliteiten inzetten als vrijwilliger
als mantelzorger op tijd aan de bel trekken
goed voor onszelf te zorgen
vanuit de vrijwilligersorganisaties elkaar helpen

Vanuit Samen Ouder worden in Boxtel hebben wij onze krachten als organisaties gebundeld en laten wij onze stem horen. Wij zijn in gesprek met de gemeente, organisaties en ouderen om samen een goede oude dag in Boxtel voor elkaar te krijgen.

Zie ook:

Houdbare ouderenzorg: Working paper nr.: 42 WRR, 05.02.2021

Dialoognota Ouder Worden 2020-2040: Ministerie VWS Februari 2021 | Publicatie-nr. 130317

‘Hartjes in de wijk’, van idee naar inrichten…

Zou het niet mooi zijn als we in Boxtel voor iedere inwoner kunnen garanderen dat er altijd aandacht van een ander mens is. En als we dat ook nog eens zouden kunnen realiseren op voor iedereen bereikbare plaatsen.

In maart 2019 hebben KBO-Boxtel, Contour de Twern en Kinderboerderij Boxtel een 1^e voorstel voor de gemeente Boxtel gemaakt.

In uw buurt zal het gebeuren!

Wat in 2019 nog een idee leek, wordt nu als een noodzakelijke ontwikkeling gezien die een grote maatschappelijke bijdrage kan leveren. Leny van de Aker en haar helpers openden enkele jaren geleden de ‘huiskamer’ op Hoogheem. Daarnaast werd in De Rots, de Kinderboerderij en De Es ‘Dagje Thuis’ opgezet. De werkgroep Samen Ouder Worden in Boxtel heeft het idee van 2019 met de ervaringen verder uitgewerkt en de voorstellen besproken met Elde Maasduinen en Vivent.

Het kan, het is één plaats waar iedereen een bijdrage aan welzijn van mensen kan leveren:

Het totale palet van zorg voor mensen, aandacht, praktische hulp, tot voorbereiding naar intramurale zorg is geborgd. Hier weten de mensen de weg.
Er is een hechte samenwerking tussen vrijwilligers en professionele organisaties te realiseren, zonder elkaars werkgebied te betreden. Zij zijn aanvullend aanwezig.
Het sociale netwerk is de afgelopen decennia voor veel mensen ingrijpend veranderd. Met het ouder worden neemt het aantal sociale contacten af. De afstanden tot en de beschikbaarheid voor elkaar worden echter groter door o.a. spreiding in families, het aantal samengestelde gezinnen en de verlengde arbeidsperiode. Daarnaast vergrijst de samenleving snel (OOSR ^[1]). De afname van het aantal mantelzorgers is door de sterke vergrijzing in gang gezet en zal groter worden.
Laten we onze aanpak aan de hand van een plaatje toelichten:

In februari 2021 werden ónze uitgangspunten van óns model Hartjes in de Wijk onderschreven in een kakelverse nota van het Ministerie van VWS:

Met het ouder worden groeit de behoefte aan ondersteuning. Idealiter is die ondersteuning laagdrempelig, dichtbij huis beschikbaar en flexibel aan te passen aan de leefsituatie van de oudere. Een goede toegankelijkheid van lichte vormen van ondersteuning op verschillende levensgebieden –bijvoorbeeld wonen, financiën of de regie over het eigen leven – is vaak al genoeg om de zelfredzaamheid te verhogen en een

beroep op complexere ondersteuning en huisartsenzorg

te voorkomen. Ondanks de inzet van sociale wijkteams is op dit moment die laagdrempelig toegankelijke ondersteuning in veel gemeenten echter nog niet verwezenlijkt.

In de nota wordt een aantal argumenten opgesomd, die de werkgroep SOWiB volledig onderschrijft, waarvan de basisgedachte is: Goede zorg en ondersteuning in de buurt is belangrijk.

Zorgprofessionals willen ook de wijk in!

Veel zorgverleners spreken over integraal werken in de wijk en het inrichten van wijkteams. De discussie gaat over beter samenwerken binnen de professionals van de wijkzorg. Gaandeweg wordt gesproken over sociale wijkteams om de zorg en ondersteuning dichtbij huis te organiseren. De mogelijkheden van de te verlenen diensten in de wijk wordt groter.

In ons voorstel combineren we meerdere doelstellingen. De naam ‘Hartjes in de Wijk’ is een bewuste keuze.

Eén gebouw, één toegangsdeur, één loket
Je bent welkom!
Mogelijkheden achter die ene toegangsdeur:
- mensen ontmoeten elkaar, o.a. voor een praatje
- mensen hebben aandacht voor JOU en zien hoe het werkelijk met je gaat o mensen helpen je om de weg te vinden naar de juiste professionele zorg
Er is een bundeling van krachten én daardoor vermindering van kosten

De meeste wijken hebben goede, bruikbare gemeenschapsvoorzieningen. We gaan aandacht geven om verdere samenwerking te realiseren en de geldstromen anders vorm te geven.

Werkgroep Samen Ouder Worden in Boxtel

[1] Regionale ontwikkelingen in het aantal potentiële helpers van ouderen, 1975-2040, PBL maart 2018